Dụng cụ gia công cơ khí bao gồm tất cả các dụng cụ nhằm phục vụ cho quá trình gia công cắt gọt, tạo hình các chi tiết trong ngành cơ khí. Các dụng cụ gia công cơ khí thường được lắp đặt vào các máy gia công để thực hiện các chức năng đặc thù của chúng.
Dụng cụ gia công cơ khí bao gồm những loại nào
Như đã nói ở trên, có thể chia dụng cụ gia công cơ khí thành 2 nhóm chính là dụng cụ cắt gọt và dụng cụ hỗ trợ. Chúng ta sẽ đi tìm hiểu kỹ hơn những loại dụng cụ này trong phần dưới đây.
1. Dụng cụ cắt gọt
Bao gồm tất cả các loại dụng cụ có công dụng là cắt gọt, loại bỏ đi những phần thừa trên phôi vật liệu để tạo hình chi tiết từ phôi thô cho đến bán hoàn thiện và hoàn thiện. Chúng là những dụng cụ phổ biến sau.
1.1 Dao tiện
Là dụng cụ được dùng cho quá trình gia công tiện trên các máy tiện cơ và máy tiện CNC. Dao tiện bao gồm nhiều loại là các mảnh chip tiện, dao tiện ngoài, dao tiện trong, dao tiện mặt đầu, dao tiện rãnh, dao tiện ren, dao tiện định hình, dao tiện thô, dao tiện tinh… Dao tiện thường được dùng để gia công các chi tiết có hình trụ, côn, tròn.
Dao tiện thường có cấu tạo là cán dao và đầu dao. Trên các máy tiện CNC dao tiện thường có đầu dao kiểu gắn chip cắt. Những mảnh chip tiện có thể tháo lắp dễ dàng để thay thế mỗi khi bị mòn.
1.2 Dao phay
Các loại dao phay sử dụng cho ngành cơ khí chính xác bao gồm các loại mũi phay là các dao phay ngón, dao phay cầu, dao phay ren hay các loại đài phay là dao phay góc, dao phay mặt, dao phay đĩa, dao phay gắn mảnh… Giống với dao tiện thì dao phay cũng có loại dùng cho phay thô và phay tinh.
Dao phay và dao tiện khá dễ để phân biệt, tuy nhiên điểm khác biệt rõ rệt nhất để phân chia 2 loại dụng cụ cắt gọt này với nhau là cách thức cắt gọt của chúng. Trong quá trình cắt gọt thì dao tiện chỉ đứng yên hoặc chuyển động tịnh tiến, còn dao phay thì lại dùng chuyển động xoay tròn quanh trục của mình để thực hiện lấy đi những phần thừa trên phôi.
1.3 Mũi khoan
Đây là dụng cụ cắt gọt phổ biến trong ngành cơ khí, được dùng để tạo lỗ trên các chi tiết. Mũi khoan cơ khí có nhiều kiểu dáng, độ dài, đường kính khác nhau để đáp ứng cho nhiều mục đích gia công trong thực tế.
Không chỉ có các mũi khoan xoắn thông thường, trong ngành cơ khí chính xác thì còn có những loại mũi khoan có đặc điểm rất riêng như mũi khoan gắn mảnh, khoan định tâm, mũi khoan có thể thay đổi đầu, mũi khoan bước, mũi khoan răng cưa…
2. Dụng cụ hỗ trợ
Những dụng cụ cắt gọt có thể sử dụng được thì phải cần có những dụng cụ hỗ trợ, chúng sẽ có công dụng chính là giữ chắc các dụng cụ cắt gọt, và gắn chặt dụng cụ cắt trên các máy gia công. Những dụng cụ hỗ trợ này bao gồm những loại sau.
2.1 Đầu kẹp
Đầu kẹp có nhiều loại khác nhau để giữ các loại dao tiện, dao phay, mũi khoan, mũi doa, mũi taro… đã nói ở phần trên. Tùy vào loại máy giá công, loại dụng cụ cắt gọt và yêu cầu gia công mà đầu kẹp có những kiểu dáng, cấu tạo khác nhau. Tuy nhiên, yêu cầu chung của các đầu kẹp là phải kẹp chắc chắn các dụng cụ cắt gọt, có độ cứng vững cao, hạn chế được các rung động.
Các đầu kẹp hiện nay được cải tiến rất nhiều với nhiều tính năng nổi bật, giúp người vận hành có thể tháo lắp dao cụ nhanh chóng, dễ dàng nhưng lại vẫn đảm bảo độ kẹp chắc chắn. Các đầu kẹp có các chuẩn riêng như BT, BBT, HSK, ST, BIG CAPTO, BDV, DV… Các loại phổ biến có thể kể đến như đầu kẹp mũi phay, đầu kẹp mũi taro, đầu kẹp nhiệt, đầu kẹp chuyển góc, đầu kẹp tăng tốc, đầu kẹp thủy lực,….
2.2 Cán dao
Cán dao có công dụng tương tự như đầu kẹp là giữ dụng cụ cắt và gắn lên các máy gia công. Tuy nhiên thì cán dao chủ yếu dùng cho các loại dao tiện, dao cắt rãnh, dao doa lỗ, vát mép. Phổ biến nhất là các loại cán dao tiện, các mảnh chip tiện có thể thay thế sẽ được sử dụng đối với loại cán dao này.
