Kỹ thuật gia công cơ khí khác phương pháp gia công cơ khí. Chắc hẳn bạn đã nghe nhiều các cụm từ như: tiện, phay, bào, cắt plasma,… Thực tế đây là các phương pháp gia công, thuộc 2 kỹ thuật gia công cơ khí cơ bản là: gia công không phôi và gia công cắt gọt.
Kỹ thuật gia công không phôi
Gia công không phôi là kỹ thuật gia công cơ khí đảm bảo khối vật liệu được giữ nguyên và không có kim loại thừa thải ra. Thông thường, phôi được hiểu là vật liệu đầu vào của quá trình gia công cơ khí. Ví dụ với 1 tấm thép lớn là phôi, người thợ tiến hành cắt gọt để tạo nên 1 chiếc bu-lông.
Tuy nhiên phôi còn được hiểu là phần vật liệu thừa ra trong khi gia công cơ khí. Như ví dụ vừa nêu, những phần thép thép thừa bỏ đi khi cắt gọt cũng được gọi là phôi. Và trong khái niệm kỹ thuật gia công cơ khí không phôi, “phôi” được hiểu theo nghĩa này.
Các phương pháp gia công không phôi
Gia công không phôi đảm bảo khối vật liệu vẫn nguyên vẹn trong quá trình gia công. Do đó người thợ thường áp dụng các phương pháp chính sau:
✦ Gia công nóng: phương pháp làm biến dạng phôi ở nhiệt độ cực cao. Ví dụ như công nghệ dập nóng, công nghệ đúc.
✦ Gia công áp lực: phương pháp nung nóng và ép phôi qua lỗ định hình để tạo hình dạng theo yêu cầu. Ví dụ như công nghệ cán, kéo.
✦ Gia công biến dạng: phương pháp dùng ngoại lực tác động lên phôi ở trạng thái nóng hoặc nguội. Từ đó khiến vật liệu vượt quá giới hạn đàn hồi và thay đổi hình dạng, nhưng không thay đổi độ bền và tính liên kết. Ví dụ như công nghệ rèn.
Kỹ thuật gia công cắt gọt
Kỹ thuật gia công cắt gọt còn được gọi là gia công cơ khí có phôi. Người thợ dùng các loại máy móc để loại bỏ phần kim loại thừa trên tấm phôi. Từ đó tạo ra sản phẩm có hình dáng và kích thước theo yêu cầu.
Các phương pháp gia công có phôi
Có rất nhiều phương pháp được ứng dụng để tạo ra một sản phẩm cơ khí hoàn chỉnh. Dưới đây là 1 số phương pháp phổ biến.
✛ Gia công cơ khí tiện: công nghệ cắt gọt phôi bằng chuyển động quay tròn của phôi và chuyển động tịnh tiến của lưỡi dao. Sản phẩm cơ khí thường thấy nhất là ốc vít, bu lông,…
✛ Gia công cơ khí phay: sử dụng dao nhiều lưỡi chuyển động quay tròn, kết hợp chạy dao theo phương thẳng đứng – ngang – dọc để cắt và tạo hình phôi. Phương pháp được ứng dụng để chế tạo bánh răng, gá đỡ,…
✛ Gia công cơ khí bào: được dùng để làm nhẵn, phẳng bề mặt của vật liệu. Bào rãnh chữ V là ứng dụng nhiều nhất của phương pháp gia công cơ khí này.
✛ Gia công cơ khí mài: hình thức mài dùng đá mài cọ xát phôi để dần lấy đi từng lớp mỏng vật liệu. Từ đó tạo bề mặt nhẵn mịn và độ bóng cho phôi. Người ta ứng dụng gia công mài khi chi tiết có độ mỏng nhất định mà phương pháp khác (như bào) không thực hiện được.
✛ Gia công cơ khí chuốt: đây là phương pháp tạo lỗ trên vật liệu như lỗ tròn, lỗ định hình, lỗ then hoa,… Chuyển động chuốt thường là chuyển động tịnh tiến của dao chuốt.
✛ Gia công cơ khí khoan – khoét – doa – taro: phương pháp này cũng dùng để tạo lỗ như chuốt. Thợ cơ khí sẽ căn cứ vào đặc điểm của phôi để quyết định sử dụng phương pháp hợp lý nhất. Phương pháp được ứng dụng trong chế tạo bánh răng, trục răng, thanh răng,…
